Fjárhagsniðurstöður

Hagnaður samstæðu Arion banka á árinu 2020 nam 12,5 milljörðum króna samanborið við 1,1 milljarð króna á árinu 2019. Arðsemi eigin fjár var 11,8% en 0,6% á árinu 2019.

Hagnaður af áframhaldandi starfsemi nam 16,7 milljörðum króna á árinu samanborið við 14,1 milljarð á árinu 2019. Arðsemi af áframhaldandi starfsemi reiknast 8,8% á árinu 2020 samanborið við 7,2% á árinu 2019.

Afkoma ársins 2020 var því umtalsvert betri en á árinu 2019, einkum vegna betri afkomu af kjarnastarfsemi, söluhagnaðar eigna og minna rekstrartaps af eignum og félögum til sölu.

Rekstrartekjur

Rekstrartekjur námu 50,8 milljörðum króna samanborið við 48,0 milljarða króna á árinu 2019, sem er 6% aukning milli ára.

Hreinar vaxtatekjur hækkuðu um 3% á árinu 2020. Vaxtamunur af meðalstöðu vaxtaberandi eigna var 2,9% samanborið við 2,8% á árinu 2019. Meðalstaða vaxtaberandi eigna hækkaði um 5,7 milljarða króna milli ára, eða sem nemur um 0,5%. Þetta er sterk niðurstaða í lækkandi vaxtaumhverfi en stýrivextir Seðlabankans eru nú í sögulegu lágmarki. Auknar arðsemiskröfur lána og hlutfallsleg aukning innlána í heildarfjármögnun bankans eru helstu ástæður þessa góða árangurs.

Hreinar þóknanatekjur hækkuðu um 17% á árinu 2020 samanborið við 2019. Hækkunin er einkum vegna þóknana af útlánum og ábyrgðum á meðan veltutengdar þóknanir, t.d. af gjaldeyri og kortaveltu erlendra ferðamanna, lækkuðu talsvert vegna Covid-19. 

Hreinar tekjur af tryggingum námu 3,1 milljarði króna á árinu 2020 samanborið við 2,9 milljarða á árinu 2019. Tryggingaiðgjöld hækkuðu um 3% frá 2019. Samsett hlutfall á árinu 2020 nam 94,4% samanborið við 93,1% á árinu 2019 en þrátt fyrir hækkun milli ára er það lægra en hlutfall helstu samkeppnisaðila á íslenska markaðnum. Á árinu 2020 veitti Vörður viðskiptavinum sínum afslátt af iðgjöldum vegna Covid-19 en samsett hlutfall án afsláttarins hefði verið 92,4%. 

Hreinar fjármunatekjur lækkuðu um 15% á árinu 2020 samanborið við 2019. Afkoman er engu að síður góð í ljósi heimsfaraldurs COVID-19, en afkoma af bæði skulda- og hlutabréfum var jákvæð á árinu þrátt fyrir miklar sveiflur innan ársins. Á árinu var hins vegar nokkurt tap vegna endurkaupa eigin útgáfu og myntgengismunar. 

Aðrar rekstrartekjur námu 2,1 milljarði króna samanborið við tæplega 1 milljarð á árinu 2019 og samsvarar 145% hækkun. Hagnaður af sölu fasteigna, sem áður höfðu verið í rekstri bankans, hagnaður af sölu fjárfestingaeigna og gangvirðisbreytingar fjárfestingareigna, einkum land fyrir íbúðabyggð á Reykjavíkursvæðinu sem bankinn á, voru stærsti hluti annarra rekstrartekna á árinu 2020. 

Rekstrarkostnaður

Rekstrarkostnaður nam samtals 24,4 milljörðum króna samanborið við 26,9 milljarða króna á árinu 2019, sem samsvarar um 9% lækkun milli ára. Kostnaðarhlutfall var 48,1% samanborið við 56,0% árið 2019. Lægri rekstrarkostnaður á árinu 2020 samanborið við 2019 er einkum tilkominn vegna hagræðingaraðgerða sem bankinn réðst í á seinni hluta ársins 2019.

Laun og launatengd gjöld námu 12,3 milljörðum króna, sem er 16% lækkun frá fyrra ári. Kostnaður við uppsagnir í kjölfar skipulagsbreytinga á árinu 2019 nam um 1,1 milljarði króna og er helsta ástæða lækkunar á launakostnaði milli ára. Fjöldi stöðugilda hjá samstæðunni var 776 í árslok en 801 í árslok 2019, sem samsvarar 3% fækkun milli ára.

Annar rekstrarkostnaður nam 12,1 milljarði króna á árinu 2020, sem er lækkun um 1% frá 2019. Áhrif COVID-19 á annan rekstrarkostnað voru umtalsverð í báðar áttir þar sem tölvukostnaður jókst umtalsvert en annar stjórnunarkostnaður dróst töluvert saman. Húsnæðiskostnaður hækkaði nokkuð en bankinn réðst í umtalsverðar endurbætur og endurskipulagningu húsakosts síns í höfuðstöðvum og útibúum sem mun leiða til lægri kostnaðar fram á veginn.

Hrein virðisbreyting var neikvæð um 5,0 milljarða króna á árinu 2020 samanborið við 0,4 milljarða á árinu 2019. Er hækkunin einkum tilkomin vegna COVID-19 heimsfaraldursins og áhrifa hans á lánasafn bankans í gegnum hinar ýmsu sviðsmyndir virðisrýrnunar í líkönum bankans. Reiknuð niðurfærsla nam um 0,71% af lánasafni bankans, mest vegna breyttra forsenda í efnahagssviðsmyndum IFRS 9 líkana en einnig vegna beinna niðurfærsla einstakra fyrirtækja, einkum í ferðaþjónustu. Þróun COVID-19 mun ráða miklu um þörf á frekari niðurfærslum, en bankinn hefur skilgreint um 12% lánasafnsins með sérstaka áhættu vegna COVID-19. Er þar einkum um að ræða fyrirgreiðslu til ferðaþjónustu og aðila sem lent hafa í greiðsluvanda vegna tekjufalls.

Tekjuskattur nam 3,2 milljörðum króna samanborið við 3,7 milljarða króna árið 2019 sem samsvarar 13% lækkun milli ára. Tekjuskattur, eins og hann er settur fram í ársreikningi, samanstendur af 20% tekjuskatti af hagnaði og 6% sérstökum fjársýsluskatti sem lagður er á hagnað fjármálafyrirtækja umfram einn milljarð króna. Virkt tekjuskattshlutfall var 16,2% samanborið við 20,9% árið 2019. Lægra tekjuskattshlutfall er einkum vegna breyttrar samsetningar á tekjum, þar sem hærra hlutfall en áður er af söluhagnaði og virðishækkun hlutabréfa sem ekki er skattskyld. Til viðbótar við tekjuskatt greiða Arion banki og önnur stærri íslensk fjármálafyrirtæki bankaskatt (sem er 0,145% á skuldir umfram 50 milljarða króna en var 0,376% á árinu 2019) og 5,5% fjársýsluskatt af launum starfsmanna fjármálafyrirtækja. Samantekt ofangreindra skatta má sjá á myndinni hér fyrir neðan.

Tap af starfsemi til sölu nam 4,3 milljörðum króna á árinu 2020 samanborið við 13,0 milljarða króna tap á árinu 2019. Meginskýring á þessu mikla tapi á árinu er 1,3 milljarða króna tap af rekstri Valitors, 1,4 milljarða króna virðislækkun eigna Stakksbergs og 1,6 milljarða króna lækkun á virði eigna Sólbjargs.

Efnahagsreikningur

Eignir

Heildareignir samstæðu Arion banka hækkuðu um 8% frá árslokum 2019, þar sem hækkun á lánum til viðskiptavina og aukning lausafjár var helsta ástæða breytinga.

Sjóður og innstæður hjá Seðlabanka Íslands og lán til lánastofnana námu 135,6 milljörðum króna í árslok 2020 og hækkuðu um 21,9 milljarða króna eða um 19% frá árslokum 2019. Lausafjárstaða hefur einkum breyst vegna aukinna innlána á árinu 2020 en að því frátöldu er lausafjárstýring meginskýring breytinga á þessum liðum.

Lán til viðskiptavina námu 822,9 milljörðum króna í árslok 2020 sem er um 6% hækkun frá árslokum 2019. Lán til einstaklinga jukust um 18% á árinu þar sem íbúðalán eru ráðandi hluti hækkunarinnar og eru í árslok 46% lánabókarinnar, hækka úr 40% í árslok 2019. Lán til fyrirtækja, sett fram í íslenskum krónum, lækka lítillega en sé tekið tillit til veikingar krónunnar gagnvart erlendum gjaldmiðlum er raunlækkun töluvert meiri.

Það var umtalsverð velta í lánabókinni á árinu 2020, hvort tveggja endurfjármögnun og nýjar lánveitingar. Hlutfallslega var mesta breytingin í íbúðalánum til einstaklinga, þar sem meira en helmingur íbúðalánabókarinnar er nýr eða var endurfjármagnaður á árinu, samtals 211 milljarðar króna. Hið sama má segja um fyrirtækjalán, þar sem talsverður hluti lánabókarinnar var endurfjármagnaður eða ný lán veitt, sem er eðlilegt í lækkandi vaxtaumhverfi.

Arion banki hefur stutt við viðskiptavini sína og unnið með íslenskum stjórnvöldum í veitingu ríkistryggðra lána til fyrirtækja sem eiga í tímabundnum rekstrarerfiðleikum tengdum COVID-19. Í árslok voru um 2% af bókfærðu virði einstaklingslána (einkum íbúðalán) og tæp 7% fyrirtækjalána í greiðsluhléi. Í árslok hafði Arion banki veitt meira en 320 lán með ríkisstuðningi að fjárhæð um 4,1 milljarður króna.

Lánasafn samstæðunnar er vel dreift. Ríflega helmingur lánasafnsins er til einstaklinga, þar af um 46% íbúðalán, og tæplega helmingur er til fyrirtækja í hinum ýmsu atvinnugreinum og er skiptingin í takt við efnahagsumhverfið.

Verðbréfaeign nam 227,3 milljörðum króna í árslok 2020 samanborið við 117,4 milljarða króna í árslok 2019. Aukning milli ára er einkum í skuldabréfum vegna sterkrar lausafjárstöðu en samsetning verðbréfasafns ræðst að jafnaði mikið af því lausafé sem bankinn hefur til umráða hverju sinni. 

Eignir og starfsemi til sölu námu 16,8 milljörðum króna í árslok samanborið við 43,6 milljarða króna í árslok 2019. Dótturfélögin Valitor hf., Stakksberg ehf. og Sólbjarg ehf. eru flokkuð sem starfsemi til sölu. Heildareignir Valitors námu 11,9 milljörðum króna í árslok 2019 samanborið við 30,7 milljarða króna í árslok 2019, að mestu leyti viðskiptakröfur, fastafjármunir og óefnislegar eignir. Hreint bókfært virði þessara þriggja félaga í árslok 2020 nam 10,8 milljörðum króna. 

Skuldir og eigið fé

Skuldir samstæðu Arion banka jukust um 9% frá árslokum 2019. Eigið fé hækkaði vegna afkomu ársins en til lækkunar komu kaup á eigin bréfum í byrjun ársins upp á um 4,4 milljarða króna. 

Innlán frá viðskiptavinum námu 568,4 milljörðum króna í árslok 2020 og jukust um 15% frá árslokum 2019. Hlutfall lána af innlánum var 157,0% í árslok 2019 og lækkaði umtalsvert á árinu eða niður í 144,8% vegna aukningar innlána og hóflegs lánavaxtar. Samsetning innlána hefur þróast með hagfelldum hætti á þann veg að stærri hluti innlána er nú frá einstaklingum og smærri fyrirtækjum en hlutfall stofnanafjárfesta heldur áfram að lækka. Innlán eru, nú sem áður, mikilvægasta fjármögnun bankans og bankinn leggur enn frekari áherslu á að halda eins sterkri stöðu á innlánamarkaði og kostur er.